Toen ik in 1951 in Tuindorp Oostzaan kwam voelde ik me al snel thuis in een kleuterschool die minstens net zo leuk was al die ik in Amsterdam Zuid had verlaten. Er waren veel overeenkomsten: een gebouw van de Amsterdamse School, een zandbak en in de winter melkflesjes bij de opgestookte kachels en een knusse sfeer.
De straten, pleinen en scholen waren vernoemd naar hemellichamen en werden in de bouwstijl van de Amsterdamse school gebouwd. Vooral de scholen waren voor die tijd, de jaren 20 van de vorige eeuw indrukwekkend monumentaal. Toen wij op school zaten in de jaren zestig bekeken we deze gebouwen uiteraard niet zo, maar het was wel plezierig om daar te kunnen leren.
Toen ik onlangs op zoek ging naar de geschiedenis van deze scholen bleek dat ik maar weinig informatie kon vinden op basis van hun oorspronkelijke namen, want die bestonden vrijwel niet meer. Sommige scholen hadden wel drie keer een andere naam gekregen, sommige kregen een andere functie en de Orionschool verdween na de watersnood in 1960 helemaal.
Ik legde het probleem bij mijn zoektocht voor aan Gerard van Putten, bestuurslid van het Historisch Archief Tuindorp Oostzaan, die me al snel, zoals ook bij eerdere artikelen veel foto’s en informatie stuurde. Ook enige oud-leerlingen van scholen in Tuindorp, Hanny Das en Ruud Krijger hielpen me een beetje op weg.
Mijn kleuterschool was op het Aldebaranplein waar ook de Meteorenschool was. Ze waren de eerste scholen van Tuindorp Oostzaan. De Aldebaranschool en Copernicusschool werden samengevoegd tot de Meteorenschool die naast de Zonnewegschool kwam en in 1960 werd opgeheven.
Vanaf de Aldebaran/Meteorenschool kwam je via de Orionstraat terecht bij de Orionschool en de Kometenschool, dichtbij de Kometensingel . In de Orionschool kwam in 1937 en katholieke school op het Orionplantsoen. In de Kometenschool werd al in 1960 de Bellesinischool.
Vanaf de Appelweg, ging je vlak voor de Oostzanerdijk de Kluft af en zag je de Kleuterschool St.Jozef. Er tegenover was de christelijke Julianaschool, waar naast de Zonnewegschool stond. Er was ook nog de katholieke meisjesschool St.Maria, die veel later de Alan B.Shephardschool werd en daarna De Satelliet ging heten. Er was ook nog de katholieke St.Jozefschool, een kleuterschool die later de Ollekebolleschool genoemd werd.
In Terrasdorp werd al vroeg in de jaren vijftig achter de Rozijnenstraat de houten noodschool gebouwd, de Terrasdorpschool (misschien toen nog een dependance van de Zonnewegschool genoemd) Hiervandaan was een vrije uitkijk over het weiland naar de NDSM. Later kwam er een grotere houten noodschool aan de Pomonaweg.
In het voorgaande verhaal is niet goed duidelijk geworden hoe de geschiedenis van de verschillende scholen verliep. Dat is jammer, want in Tuindorp Oostzaan zijn in de jaren twintig van de vorige eeuw indrukwekkende, monumentale scholen voor de arbeidersbevolking van toen gebouwd. Natuurlijk veranderde er veel in de loop van de tijd, maar om een onderwijsmonument in naam te degraderen tot Ollekebollekeschool lijkt me echt een verwrongen protest tegen de geschiedenis van een bijzonder Tuindorp van Amsterdam.
© 2020 Ruud Borman. Op deze publicatie berust auteursrecht. Zie Colofon.
Beelden: Historisch Archief Tuindorp Oostzaan (HATO) met dank aan Gerard van Putten.
Overzicht alle afleveringen Tuindorp Oostzaan, een bijzondere geschiedenis.
Ruud maakt de series geheel op eigen titel.
Reageren? U kunt contact met de redactie opnemen via de link onderaan de website. Wij sturen dan uw mail aan Ruud Borman door.
Op de hoogte blijven van toekomstige artikelen in deze serie?
Schrijf u dan in op de nieuwsbrief
