Nico:
Een andere mogelijkheid om je tijdens de winter te onderscheiden was ‘bochelen’. Sommige jongens wisten te vertellen dat kraak-ijs geen breek-ijs was. Door met twee of drie man over het niet al te dikke ijs van de grote vijver in het park te rennen begon de ijsvloer te ‘bochelen’, een begrip dat volgens mij volledig uit het taaleigen van Noord is verdwenen. Dat vermaak werd beoefend door de kinderen voor wie het lidmaatschap van de ijsbaan niet was weggelegd. De ‘ijsbaan-kinderen’ konden ‘wakkie-trappen’, dat onder meer beoefend werd op het slootje naast de ijsbaan. Het was dan de bedoeling snel over het ijs van de sloot te lopen tot het ijs op breken stond.
Tony:
Er bestaat een werkwoord dat voor mij het normaalste woord in winterse omstandigheden was, maar buiten Noord niet gebruikt werd. Dat woord is ‘bochelen’ dan wel ‘boggelen’. Het was het spannendste wat je kon doen. Vooral op de grote vijver en dan om het eilandje heen! Misschien is het een werkwoord dat alleen in het park werd gebruikt. In dat geval behoort het tot het seizoensgebonden Volewijckers dialect! Er zijn geen foto’s van in de archieven? Zelfs niet van het moment dat een van die waaghalzen tussen de schotsen gleed? Jammer!
Dia:
Schaatsen op de vijver. Wat een pret, maar thuiskomen als de straatlantaarns aan gingen. Dat ging meestal prima, alhoewel met tegenzin. Eén keer ging het niet zo goed. Al de vriendjes en vriendinnetjes waren al naar huis, maar het schaatsen ging zo lekker, dus ik bleef. Jammer genoeg zakte ik juist toen door het ijs! Gelukkig waren een mevrouw en haar zoontje er ook nog aan het schaatsen. Zij hielpen mij uit het water op de kant te komen. Razendsnel ben ik naar huis gerend. Herinner me niet dat mijn moeder boos was. De schat!
Nienke:
Ik ben een keer door het ijs op de vijver gezakt. Acht jaar was ik. Ben er uitgetrokken door een jongen en mee naar huis genomen door een mevrouw van de Fazantenweg. Omdat zij alleen maar jongens had, werd mijn natte pak verruild voor jongenskleding. Die natte kleding was stijf bevroren en dus moeilijk uit te krijgen. Mijn moeder heeft mij toen opgehaald.
Dick:
De herinnering aan de grote vijver en schaatsen zijn voor mij omfloerst met ellende. Ik vond schaatsen niet leuk! Mijn stunteligheid op de schaats, de hevige pijn in mijn enkels al na een paar minuten en mijn ijskoude handen waarmee ik de onlosmakelijk strak aangetrokken natte veters van mijn houten noren moest lospeuteren… Verschrikkelijk.
Maar vooral zal ik me de vijver herinneren door het dagelijkse zicht op mijn litteken. In gezelschap komt mijn verhaal nog wel eens ter sprake, want medische onderwerpen zijn favoriete gespreksstof en in het verlengde daarvan het tonen van littekens, in dit geval mijn ringvinger. Zooo, dat ziet er lelijk uit, is vaak de reactie. Hoe kwam dat zo? Mijn nonchalante antwoord: ‘Ach, daar is iemand overheen geschaatst.’ Met de ooh’s en aah’s die ik daarmee in de loop van de tijd heb ontlokt, kan ik een eentonige CD vullen. Over je vingers? Hoe kan dat?
Op een drukke woensdagmiddag, tijdens een van de strenge winters die vroeger zo gewoon waren (zegt men), hadden veel, misschien wel honderden jongeren lol op de schaats, op de vijver. Ik was er ook, maar niet voor de lol. En toen viel ik en toen schaatste iemand direct erna over mijn hand op het ijs, over drie vingers. En toen keek ik… Ik voelde geen pijn, wat betekent dat die schaats verdomd scherp moet zijn geweest.
Met grote tegenwoordigheid van geest hielp de dader me direct naar de apotheek op de hoek van de Leeuwarderweg en de Waddenweg, waar ik provisorisch werd verbonden. In looppas naar huis. Nog meer ooh’s en aah’s, nu van mijn moeder. We zijn naar het Binnengasthuis gegaan, waar de dokters van verbazing van hun stoelen vielen. Niet door de wond allicht, maar door het ijs. ‘Kun je in Noord schaatsen?’ Eén blik op de gracht naast het ziekenhuis verraadde hun verbazing. Geen ijs te bekennen!
Van het litteken op mijn ringvinger en de geruïneerde nagel heb ik later nog behoorlijk last gehad. Ontsteking na ontsteking. Operatie ringvinger moest uitkomst bieden. De chirurg: ‘Dan gaan we eerst het nageltje eraf halen.’ Dat klonk nog vrij onschuldig, maar ik heb het ervaren als een zeer efficiënte martelmethode. Heeft de operatie geholpen? Mwah. Ik kan nog wel pianospelen, gelukkig.
Gerelateerd: IJspret – bochelen
© 2025 Dick de Scally. Op deze publicatie IJspret berust auteursrecht.
Overzicht alle afleveringen “Het park en wij“.
Dick maakt deze serie geheel op eigen titel.
Reageren op IJspret? Voor nu kunt u contact met de redactie opnemen via de link onderaan de website.
Wij sturen dan uw mail door naar Dick.
Op de hoogte blijven van toekomstige artikelen in deze serie?
Schrijf u dan in op de nieuwsbrief
Amsterdam Noord IJspret
