In mijn jeugd fietste ik vaak naar Landsmeer. Als ik vanaf ons huis in Tuindorp Oostzaan via het Ananasplein en de Pomonastraat reed was ik al snel bij Zijkanaal l. Eenmaal daar eindigde de bebouwing en kon ik rechts Kadoelen zien en links een scheepswerf bij de Oostzaner Overtoom. Aan de overkant stonden slechts enkele huizen op de Landsmeerderdijk.
Daarachter kwamen de Stoombootweg en Kadoelerweg samen op het punt waar vandaan in noordelijke richting het lintdorp Landsmeer begon. Bij een huis aan de Stoombootweg haalde ik enige jaren de kranten, die ik bij de woningen langs de Pomonastraat in de bus deed. ’s Winters was dat een koude gebeurtenis, maar ik kon daardoor wel het geld voor een drumstel sparen. Mijn huisarts, dokter Van Buuren, had zijn praktijk eerst nog op de Oostzanerdijk, maar verplaatste die later naar Landsmeer.
Zo leerde ik gaandeweg dit dorp een beetje kennen. Ik zag vele mooie, oude boerderijen en houten opslagschuren in de typisch Noordhollandse stijl en vooral in het oosten de uitgestrekte weilanden met talloze sloten die zich tot aan de horizon uitstrekten. Ik genoot van mijn fietstochten door het nog redelijk ongerepte Waterland. Vaak sloeg ik bij Purmerland links af en kwam in een soort natuurlijk niemandsland terecht met slechts hier en daar een bruggetje of huisje. Vaak was het doodstil tijdens zo’n tocht; alleen in het voorjaar lieten de weidevogels zich luidkeels horen. Op een gegeven moment passeerde ik een stationnetje dat ooit gebouwd was langs de spoorlijn Amsterdam-Purmerend. Het was een aandoenlijk gebouwtje in de eenzaamheid van de polder; er was al jaren geen trein meer gestopt.
Bij Bodemeijer op de Oostzanerdijk huurde ik af en toe een roeiboot waarmee ik via het Twiske naar de Westplas en de Breek bij Landsmeer voer. Ik kwam er zelden iemand tegen. ’s Winters kon je op het Twiske schaatsen; dan was het heel druk op het ijs en stond er een tent met koek en zopie.
Het Twiske was al van ouds eeuw deel van de polder Oostzaan. Deze polder werd al sinds de 17e eeuw door molens bemalen.
Landsmeer werd al in 1326 vermeld als een dorpje van vissers en kippenboeren. Het was toen een parochie met de naam Landsmaer: een nederzetting die langs een meer ontstond. Landsmeer behoorde tot de heerlijkheid Waterland die zes hoofddorpen omvatte: Landsmeer, Ransdorp, Zunderdorp, Broek, Zuiderwoude en Schellingwoude. Deze dorpen waren met elkaar verbonden in hun gemeenschappelijke strijd met het water. Waterland werd al sinds de Middeleeuwen getroffen door regelmatige overstromingen met dramatische gevolgen. De laatste grote watersnood vond plaats in 1916 en vormde de aanleiding om de Zuiderzee af te sluiten en grotendeels in te polderen.
Op 1 augustus 1966 werd het gebied van Landsmeer ten zuiden van de ringweg en de buurtschap door de gemeente Amsterdam geannexeerd. Bij de gemeentelijke herindeling van 1991 kwamen aan de noordkant Den Ilp en Purmerland bij Landsmeer. Het land van Landsmeer dat ten oosten van het Noordhollands Kanaal lag met Watergang werden aan de nieuwe gemeente Waterland toegevoegd.
© 2020 Ruud Borman. Op deze publicatie berust auteursrecht. Zie Colofon.
Beelden: Stadsarchief Amsterdam.
Overzicht alle afleveringen Amsterdam-Noord van Y tot stadsdeel.
Ruud maakt de series geheel op eigen titel.
Reageren op Land langs het meer? U kunt contact met de redactie opnemen via de link onderaan de website. Wij sturen dan uw mail aan Ruud Borman door.
Op de hoogte blijven van toekomstige artikelen in deze serie?
Schrijf u dan in op de nieuwsbrief
Amsterdam Noord Land langs het meer
